Okres wakacyjny, to czas, który sprzyja podróżom i zwiedzaniu ciekawych miejsc. Na naszym szlaku pojawiają się również miejsca kultu religijnego różnych wyznań. Jak się w nich zachować, aby nie naruszać norm tam obowiązujących? Generalna zasada - nie powinniśmy zwiedzać w czasie trwania nabożeństw (jeśli znajdziemy się tam w czasie modlitwy należy zachować ciszę i skupienie, zająć miejsce z boku i nie naśladować gestów np. całowanie Tory, czy kiwania się podczas modlitwy, symbolicznego bicia czołem o ziemię, siadania w klęku).

Cerkiew - obrządek prawosławny lub unicki (grekokatolicki).

Świątynie prawosławne w większości można odwiedzać w celach turystycznych. Ich wnętrze przypomina kościół katolicki. Prezbiterium od nawy, przeznaczonej dla wiernych, oddziela ikonostas (pokryta ikonami ściana). Nie należy wchodzić, ani zaglądać za ikonostas.

Reguły dotyczące stroju. Ubranie, w którym wchodzimy powinno być schludne i nie eksponujące nagości. Wchodząc do cerkwi kobiety powinny mieć włosy zakryte chustą z szacunku dla świętych tradycji (niejednokrotnie przy wejściu znajdują się kosze z chustami ). Panie powinny zakrywać ramiona oraz dekolt, a spódnice muszą zakrywać kolana. Mężczyźni powinni  zdjąć nakrycie głowy, obowiązują ich długie spodnie i koszula z długimi rękawami (nie zostaną wpuszczeni do cerkwi w krótkich spodenkach i koszulce odkrywającej ramiona). Nie ma obowiązku zdejmowania obuwia przed wejściem do cerkwi.
Jak zwracać się do prawosławnego duchownego? Wierni do swojego duchownego zwracają się „batiuszka”. Określenie „pop” traktowane jako obraźliwe. Rozmawiając z duchownym można użyć zwrotów „proszę ojca” lub po prostu „proszę księdza”. Na powitanie podobnie jak w kościele katolickim mówimy „Szczęść Boże”.

Synagoga

W judaizmie miejscem kultu religijnego jest synagoga. Synagogi nie można nazywać świątynią, gdyż według tradycji istniały tylko dwie świątynie jerozolimskie. Pierwsza Świątynia nazywana Świątynią Salomona była głównym sanktuarium Izraelitów w Jerozolimie. Zbudowana została przez króla Salomona, w miejscu w którym według tradycji Bóg zebrał ziemię, która została użyta do stworzenia pierwszego człowieka – Adama. Jedną z funkcji świątyni było przechowywanie Arki Przymierza (skrzyni, w której przechowywano tablice z Dekalogiem). Świątynia została zniszczona w 587 roku p.n.e. Na jej miejscu w latach 521-515 p.n.e. wybudowano Drugą Świątynię nazywaną w późniejszym okresie Świątynią Heroda. Budowla została zniszczona przez wojska rzymskie w 70 roku n.e. Obecnie jedyną pozostałością po Świątyni Jerozolimskiej jest Ściana Płaczu, która jest najświętszym miejscem judaizmu.

Najważniejszym miejscem synagogi jest ściana, w którą wbudowana jest szafa ołtarzowa zwana Aron ha-kodesz, służąca do przechowywania zwojów Tory z zapisanymi pierwszymi pięcioma księgami Starego Testamentu. Nad szafą ołtarzową wisi lampka ner tamid (wieczne światło) symbolizująca obecność boskiego światła. Centralnym miejscem synagogi jest bima – podwyższenie, na którym znajduje się pulpit do czytania Tory.

Jeżeli w synagodze nie odbywa się modlitwa, a lokalna społeczność żydowska wyraża na to zgodę, to – zachowując zasady – można wejść i ją zwiedzić. Nie ma obowiązku dzielenia grupy na mężczyzn i kobiety.

Reguły dotyczące stroju. Mężczyźni przed wejściem do synagogi powinni mieć nakrycie głowy. Nie musi być to jarmułka, wystarczy nawet zwykła czapka z daszkiem. Zwyczaj ten wziął się z Bliskiego Wschodu, gdzie nakrycie głowy jest oznaką szacunku i łączności z Bogiem (odwrotnie niż w tradycji europejskiej, gdzie na znak szacunku nakrycie głowy należy zdjąć). Kobiety nie muszą zakrywać głowy. Obu płci dotyczy natomiast kwestia stroju, który powinien być skromny i odsłaniać jak najmniej ciała. Wchodząc do synagogi nie musimy ściągać obuwia, ale buty powinny być pełne (nie sandały czy klapki).

W judaizmie nie ma obecnie kapłana, w takim rozumieniu jak ksiądz w religii katolickiej czy prawosławnej. Kapłani funkcjonowali jedynie w okresie istnienia Świątyni Jerozolimskiej. Przedstawicielem duchowieństwa żydowskiego jest rabin, który jest nauczycielem Tory, sprawuje opiekę nad synagogą. Do rabina zwracamy się „panie rabinie”, a witamy się mówiąc „dzień dobry” lub „dobry wieczór”. Można też powiedzieć „Szalom” co znaczy „Pokój”. Rabini najczęściej zakładają czarny garnitur , białą koszulę i jarmułkę.

Meczet

Najważniejszym miejscem we wnętrzu świątyni muzułmańskiej jest mihrab, czyli specjalna nisza w ścianie, która skierowana jest w stronę Mekki – najważniejszego sanktuarium islamu. Po prawej stronie od mihrabu znajduje się mimbar, czyli rodzaj ambony – podwyższenie ze stopniami i niewielkim baldachimem, z którego imam wygłasza chutbę – kazanie na koniec modlitwy. Charakterystycznym elementem meczetu jest minaret – wysoka, smukła wieża, z której muezin nawołuje wiernych na modlitwę. Istnieją meczety dopuszczone do zwiedzania oraz wyłącznie do modlitwy, do których wstęp jest wzbroniony. Jeżeli świątynia muzułmańska pełni wyłącznie rolę religijną, wejść do niej można jedynie po zaproszeniu przez wiernych lub za ich pozwoleniem.

W islamie każdy dorosły mężczyzna powinien codziennie odbyć rytualną modlitwę, zwaną salat, co najmniej pięć razy. Modlitwa kobiet jest opcjonalna. Na świecie funkcjonują meczety, które mają część przeznaczoną wyłącznie dla kobiet. Jeżeli w meczecie istnieje  jedno pomieszczenie, kobiety zajmują wówczas miejsce za mężczyznami. Jeżeli znaleźliśmy się w meczecie w czasie nabożeństwa jako turyści, to najlepiej zająć dyskretnie miejsce z tyłu, za ostatnim szeregiem wiernych. Jeśli jednak wspólnie modlą się mężczyźni i kobiety, i to kobiety zajmują miejsce za mężczyznami, to turysta-mężczyzna powinien zająć miejsce za grupą modlących się mężczyzn. Wierni podczas modlitwy stoją, pochylają się, klękają i symbolicznie biją czołem o ziemię oraz siadają w klęku w zależności od fazy modlitwy. Nie powinniśmy naśladować gestów osób modlących się.

Reguły dotyczące stroju. Przed wejściem do meczetu należy zdjąć obuwie. Kobiety zobowiązane są do zasłonienia całego ciała z wyjątkiem dłoni i stóp, powinny również zakryć włosy np. chustą. Mężczyźni powinni założyć długie spodnie i koszulę, która może odsłaniać jedynie przedramiona. W wielu meczetach,  licznie odwiedzanych przez turystów, można znaleźć specjalne szaty, które należy na siebie założyć przed rozpoczęciem zwiedzania.

W islamie nie ma duchownych w pojęciu np. katolickim. Na modlitwę wzywa muezin, prowadzi ją zaś imam. Nie ma określonej formy, w której zwracamy się do imama, możemy powiedzieć po prostu “proszę pana” lub “imamie”. Muzułmańskim pozdrowieniem, odpowiednikiem chrześcijańskiego “Szczęść Boże” czy żydowskiego “Szalom” jest zwrot: “As-salaamu alejkum”, na co należy odpowiedzieć: “Ła alejkum salaam”. To pozdrowienie pokoju.